Ekonomik süreçte ne değişmeli ?

Evet, süreçler gittikçe değişiyor. Mevcut kurlar kısa ve dar alanda hareket ediyor. Mevcut müdahaleler ile denge sağlanıyor. Enflasyonist bir ortamdan dolayı faizlerin aşağıda kalması ve negatif reel faiz vermesi süreçleri zorlaştırıyor. Alım gücünün düşmesi ve piyasalarda dışarıdan gelen sıcak paraya yönelme süreçleri dövizin bollaşması ve yerli halkın taleplerinin ister istemez düşmesi ile piyasayı fonlayan yabancı kaynakların şu sıralar ekonomiyi canlı tutma süreçlerine tanık oluyoruz. Bu süreçler özellikle araç, konut, okul ve hatta turizm vs. gibi sektörlere can damarı oluyor. Fiyatlar o kadar yüksek ki yerli halk zorlanırken piyasadaki açığı yurtdışından gelenler kapatıyor ve etkileri de yerleşik kişilere oluyor.

Ekonomide oluşan kısır döngü için kamu maliyesinde tasarruf tedbirleri ve reformlar, negatif reel faizden kurtulmak ve böylece riskleri minimize etmek, güven ve itibar sağlamak ve oluşan olumsuz beklentileri bir an önce azaltmak süreçleri önemlidir. Daha öncede belirttiğim gibi ekonomi beklenti ve tahminler üzerine yürüyor. Olumsuz beklentiler talepleri azaltır ya da erteler ve piyasalar düşer, ekonomi can çekişir.

Diğer taraftan TL’nin değer kazanılması için politikalar geliştirilmeli, ithal girdi maliyetlerindeki artışlar çok sıkıntı yaratırken bildiğiniz gibi hammadde ve girdi maliyetleri yaklaşık %80 civarlarında dışa bağımlı yani fiyatların tetiklenmesi ve zamlar bundan dolayı sürdürülebilir yapı için yani ayakta kalmak için reel sektör tarafından yapılıyor. İster istemez fiyat artışları geliyor.

Eğer sattığınızı yerine koyamazsanız bunun adı ticaret olmaz. Bunu herkes biliyor zaten; ama bu durumda satıcı da alıcı da herkes haklı. Herkes bu kısır döngüde kilitlenmiş durumda. Enflasyonun yükselişi bu durumda daha da devam edecektir. Bu da ilerleyen dönemde pahalılığın devam edeceğinin göstergesidir.

Diğer taraftan yerli girdi maliyetlerinde de artış oluyor. Çünkü enflasyon var fiyatlar yüksek. Bundan dolayıdır ki enflasyondaki yükseliş ile hem fiyatlar artıyor hem de talepler düşüyor. Bu tüm kesimleri etkiliyor. Faizlerdeki düşüş ile ekonomik büyüme süreçleri çabası var ama hep de dediğim gibi bu süreçlerde sadece faiz silahı maalesef işe yaramıyor. Enflasyon faize duyarlı olarak çalışıyor. Faiz enflasyonu dengeliyor yani faiz negatif reel bir çıktı vermemeli enflasyonun üzerinde kalmalıdır ki ekonomide denge sağlansın. Bunun için politikalar geliştirilip çalışmalar yapılmalıdır.

Genel olarak yapılması gereken, ekonomik politikalar sürecinde mevcut risklerin azaltılması süreçleri, itibar kazanılması için çalışma yapılıp bir tünelin sonundaki ışığın gösterilmesi için çalışılmalı ve olumlu beklentileri artık ortaya çıkarmak için çaba göstermek tabi ki şimdi bunları yazmak kolay diyeceksiniz ama bir yerden başlanmalı ki bu süreçleri yavaş yavaş yaşayalım. İthal girdi maiyetleri ve yerli girdi maliyetlerinin düşüşe geçmesi çok büyük önem taşımaktadır; çünkü pahalılık yani fiyat artışlarını tetikleyen süreçler aslında bunlardır.

Enflasyonun düşüşe geçmesi sağlanıp faizlerin düşüşü dengeli olarak kademeli yapılmalıdır ki ekonomi süreçte bozulma olmasın. Dediğim gibi faiz silahı ancak ve ancak bu yazdığım süreçteki maddeler ve politikalar ile birlikte başarıyı sağlar. Faiz tek başına yıkıcı olur ama toparlanma sürecinde hep beraber bu maddeler ile ancak düzeni sağlar.