Yalkı: "Bu süreçten en çok etkilenen turizm sektörü"

Kıbrıs Postası, “Covid-19 Sonrası Dünya ve Kuzey Kıbrıs” başlığıyla, moderatörlüğünü İrfan Batu'nun üstlendiği panele, DAÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Hasan Amca, Kıbrıs Türk Tabipler Birliği Başkanı Özlem Gürkut, Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği Başkanı Cafer Gürcafer, Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Candan Avunduk ve İş İnsanı Doğan Yalkı katılım gösterdi.

Panelin birinci oturumunda, turizm sektöründen iş insanı Doğan Yalkı dünyayı saran bu pandeminin en çok etkilediği sektörlerden birinin turizm olduğunu kaydetti.

TURİZM GELİRLERİNİN 2019 YILINA GÖRE YARI YARIYA DÜŞMESİ BEKLENİYOR

 Dünya ekonomi örgütlerinin analizlerinde ilk sırada turizm sektörünün, ardından havacılık ardından ise otomotive ve inşaat olarak bu süreçten etkilenen sektörleri sıraladığını ifade eden Yalkı, 9 Mart’ta ülkemize gelen bir Alman yolcu ile koronavirüs ile yüzleşildiğini,  Sağlık bakanlığı ile devletin aldığı tedbirler sayesinde ilk aşamada bunun kendi içinde hapsedilip yerel halka bulaşmasının önlendiğini söyledi. Bu süreçte aşama aşama, karantina otellerin oluşturulmasının, uçuşların durdurulması ve turistlerin tahliyesinin yaşandığını söyleyen Yalkı, bunun doğru ve yerinde verilen kararlarla yerel halkla buluşmasının ilk anda önlendiğini ve zaman kazandırdığını kaydetti.

Dünya verilerine göre, havacılık sektöründe 2019 yılına göre dünyada 252 milyar dolar bir kayıp yaşanacağının belirtildiğini söyleyen Yalkı, Avrupa’da bu oranın yüzde 46 civarında olacağının öngörüldüğü ifade etti.

“Ada ülkesini olduğumuzu düşündüğümüzde bir sürü uçak şuanda yerde ve belirsizlikleri de göz önüne aldığımızda hangi şirketler devam eder ve ulaşımı sağlar noktasında çok ciddi kuşku ve korkular var” diyen Yalkı, Türk Hava Yolları’nın dahi tüm hava yollarının uçuşlarını ertelediğini bunun sebebinin de hala dünyada virüs ile ilgili belirsizlik olduğu için öngörü verilememesi olduğunu kaydetti.

YALKI: TURİZMLE BİRLİKTE BİRÇOK SEKTÖR OLUMSUZ ETKİLENECEK

“Normalleşme”  süreci için Haziran ayının söylendiğini ancak Temmuz 2020 hatta bazı kaynakların 2020de normalleşmenin mümkün olmadığını söylediğini belirten Yalkı, “ bu da çok ciddi iptaller getiriyor. Turizm sektöründe yüzde 60 oranında iptaller gerçekleşecek. Bu da sanayi ve tarımı ciddi şekilde etkilerken alım gücünü düşürecek. Turizmin diğer bacakları da olumsuz etkilenecek” şeklinde değerlendirmede bulundu. 

Bazı verilerin iptaller konusunda yüzde 60, bazı verilerin yüze 80 oranını verdiğini söyleyen Yalkı, “bizim açımızdan baktığımızda 1 milyar Dolar turizm gelirinin yarı yarıya düşmesinin ciddi kayıplara yol açacak” dedi.

Süreç sonunda Amerika’da 4. 5 Milyon işsizin olacağının belirtildiğini söyleyen Yalkı, başka araştırmaların iç turizmin öne çıkacağını bunun da yurt dışı turlarını etkileyeceğini gösterdiğini kaydetti.  Yalkı, turizm sektörü ile birlikte direk olarak 20yi aşkın sektörün dolaylı olarak ise binlerce sektörün etkileneceğini ifade etti.

Ülkemizde turizme açılan 2 kapının olduğunu ifade eden Yalkı, bunların birinin Ercan, bir diğerinin ise Larnaka olduğuna vurgu yaptı. “Ulaşım ne zaman açılacak hiç belli değil” diyen Yalkı,  “Larnaka’dan Avrupa’dan ciddi bir turist alıyorduk ancak ne zaman nasıl açılır konusunda belirsizlikler sürüyor. Pazarlar için değişik komiteler kuruldu. Çalışıyoruz ancak ülkelerin tutumları ile ilgili de bilgi sahibi değiliz. Öngörülerde bulunmak için çok erken” şeklinde konuştu.

İlk etapta iç turizmin paralelinde Türkiye’den bir hareket beklenebileceğini söyleyen Yalkı, ardından belki toplantı gruplarının adaya çekilebileceğini kaydetti.

“Dövizin durumu karşısında da en çok etkilenen sektör turizmdir” diyen Yalkı, ekonomide yüzde 20 oranda küçülme öngörüleri var bu da kriz masası oluşturulup ciddi çalışmalar yapılması gerekiyor” şeklinde konuştu.

KORONAVİRÜS SÜRECİ SONRASI TURİZMİ İYİLEŞTİRME ÖNERİLERİ

Panelin ikinci oturumunda ise Doğan Yalkı, süreç sonrası için yapılması gerekenleri ve öngörülerini paylaştı. Koronavirüs sürecinden sonra sosyal ve ekonomik hayatta ciddi değişikler olacağını ifade eden iş insanı Doğan Yalkı, “turizm alanında bu kadar belirsizlikte ilk öngörü iç pazarın sektöre biraz nefes vermesidir” dedi. Yalkı süreç sonunda acentelerin rakip olarak değil, otellerle birlikte hareket etmesi gerektiğine vurgu yaptı.

Süreç sonunda ulaşımın en büyük sorun olduğunu kaydeden Yalkı,  havacılık sektöründe de uçakların tam kapasite değil 3 te 2 kapasite ile uçması gibi bir yaklaşım olduğunu, bunun da fiyatları artıracağını kaydetti.

Avrupa’dan yoğun olarak Larnaka Havaalanı’nı kullanma hususunda sınır kapılarının açılması ile bir politika izleneceğini ifade eden Yalkı, “içteki maliyetler konusunda Sanayi Odası’na ciddi görevler düşer. Disipline edilip maliyetlerin aşağıya çekilmesi gerekiyor. Bu konuda da çalışmalar yapılıyor” dedi.

Pazar olarak Türkiye ele alındığında ülkeye gelen 3 tip turist olduğunu belirten Yalkı,  bunların genel olarak 5 yıldızlı otellere yönelen turizm modeli olduğunu, bununda küçük işletmeleri sıkıntıya soktuğunu ifade etti. Yalkı, bu pazarı herkesin pay alabilmesi adına tabana yayma yoluna gidilmesi gerektiğini ifade etti.  

Avrupa konusunda en ciddi turist potansiyeli olarak Almanya ve İngiltere pazarının olduğunu ifade eden Yalkı, “ bu iki ülkede normalleşme sürecinde ciddi reklam gerekli bu politikayı ciddi şekilde yönetmemiz gerekir. Sosyal medya ve online reklamcılığı ön plana çıkarmak gerekir bu devlet politikası haline getirilmeli” şeklinde konuştu.

Devletin süreç sonrasında ekonomik olarak ciddi yaralar alacağının da bilincinde olunduğunu belirten Yalkı, “tüm sektörler olarak bir araya gelip çözüm süreci yönetilmesi gerekir. Reklamsız bu iş yürütülemeyecek” dedi.

“KENDİ ULUSAL HAVA YOLUMUZU OLUŞTURMALIYIZ”

“Havacılık konusunda siyasetten uzak bir şekilde kendi ulusal hava yolumuzu oluşturmalıyız” diyen Yalkı,  “gerekli turisti belirleyeceğimiz maliyetlerimizle ülkeye getirmemiz gerekir. Rekabet edebilme şansımız olması lazım bu da fiyat endekslidir” şeklinde konuştu.

Süreç sonrasında seyahat alışkanlıklarının da değişeceğini ifade eden Yalkı, “tur paketleri değil, herkesin kendi paketini online oluşturacağı bir döneme girileceği öngörüsü yer alıyor. Artık seyahat acentelerinden turizm paketleri alınmayacak herkes kendi evinden kendi paketini oluşturacak” şeklindeki öngörüsünü paylaştı.

Tatilin lüks bir aktivite olduğunu da ifade eden Yalkı, global krizin sektörü çok ciddi şekilde etkileyeceğini, 1- 2 yıl içinde toparlanıp turizminde değişik modellerde yeniden hayata kazandırılacağını düşündüğünü kaydetti.